Özdil Nami: BM, geçmiş uzlaşıları yeniden tartışmaya açma girişimlerini engellemeli

Eski Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Özdil Nami, Kıbrıs müzakerelerinin yeniden başlatılmasına yönelik son toplantı ve değerlendirmeler ışığında, 11 Şubat 2014 tarihli Eroğlu–Anastasiadis Ortak Açıklaması’nın yeniden hatırlanmasında fayda olduğunu belirtti.

Nami, yaptığı paylaşımda, Rum liderliğinin “müzakereler kaldığı yerden devam etmeli” yönündeki açıklamalarının, Crans Montana sürecine kadar gelinmesini sağlayan ve 11 Şubat 2014 belgesi dahil olmak üzere tüm anlaşma ve yakınlaşmaların teyit edilmesi anlamına gelmesi gerektiğini ifade etti. Söz konusu belgede siyasi eşitlik, egemenlik ve birçok kritik unsurun açık şekilde yer aldığını vurgulayan Nami, bu çerçevenin göz ardı edilmemesi gerektiğini kaydetti.

Birleşmiş Milletler’in öncelikli görevinin, tarafları daha önce üzerinde uzlaşılan bu konuları yeniden tartışmaya itme çabalarına engel olmak olduğunu belirten Nami, açıkta kalan içerik başlıklarına girilmeden önce “takvim, hakemlik ve eşit bedel” unsurlarını içeren bir süreç kurgusuna tarafların odaklanmasının sağlanması gerektiğini ifade etti. Nami, Cumhurbaşkanı Erhürman’ın ortaya koyduğu dört ayaklı önerinin de esasen bu yönde bir çağrı niteliği taşıdığını dile getirdi.

Nami, paylaşımında 11 Şubat 2014 tarihli Eroğlu–Anastasiadis Ortak Açıklaması’nın tam Türkçe metnine de yer verdi. Ortak açıklamada, Kıbrıs’taki mevcut statükonun kabul edilemez olduğu ve sürdürülemez nitelik taşıdığı vurgulanırken, çözüm sürecinin Kıbrıslıların liderliğinde ve Kıbrıslılara ait olması gerektiği ifade ediliyor. Birleşmiş Milletler’in ise tarafların talebi doğrultusunda iyi niyet misyonu çerçevesinde sürece destek vereceği belirtiliyor.

Nami'nin yer verdiği açıklamanın tamamı şu şekilde:

"11 Şubat 2014

Eroğlu – Anastasiadis Ortak Açıklaması

Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum liderleri, Kıbrıs’ta mevcut statükonun kabul edilemez olduğunu ve devam edemeyeceğini kabul ederler. Bu statükonun sürdürülmesinin her iki tarafın da çıkarlarına hizmet etmediği konusunda mutabıktırlar.
Bu çerçevede liderler, Kıbrıslıların liderliğinde ve Kıbrıslılara ait olacak bir sürecin başlatılması konusunda mutabık kalmışlardır. Birleşmiş Milletler, tarafların talebi doğrultusunda, iyi niyet misyonu çerçevesinde süreci destekleyecektir.

1. Müzakerelerin amacı, iki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon temelinde, siyasi eşitliğe dayalı, tek egemenliğe, tek uluslararası hukuki kişiliğe ve tek Kıbrıs vatandaşlığına sahip Birleşik Kıbrıs oluşturmaktır.

2. Birleşik Kıbrıs Federasyonu, iki eşit statüde kurucu devletten oluşacaktır. Federal hükümetin yetkileri anayasa ile açık ve sınırlı şekilde tanımlanacaktır. Federal hükümete açıkça verilmemiş tüm yetkiler kurucu devletlere ait olacaktır.

3. Birleşik Kıbrıs’ın tek egemenliği, Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarının eşit statüsünden kaynaklanacaktır. Bu egemenlik; bölünme, ayrılma veya başka bir ülkeyle birleşme (taksim, secession, enosis) içermeyecektir.

4. Birleşik Kıbrıs’ın tek uluslararası hukuki kişiliği ve tek Kıbrıs vatandaşlığı olacaktır. Bu vatandaşlık, federal yasalarla düzenlenecek ve her iki toplumun kimliğini koruyacak şekilde uygulanacaktır. Buna ek olarak, her kurucu devletin kendi iç vatandaşlığı bulunacaktır.

5. Birleşik Kıbrıs Federasyonu’nun anayasal düzeni, iki toplumun siyasi eşitliğini ve etkin katılımını güvence altına alacaktır. Siyasi eşitlik, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararlarında tanımlandığı şekildedir.

6. Federal hükümetin tüm organları ve karar alma mekanizmaları, her iki toplumun etkin katılımını yansıtacak şekilde yapılandırılacaktır. Bu çerçevede, federal düzeyde alınacak kararlarda her iki toplumdan en az bir olumlu oy bulunması sağlanacaktır.

7. Müzakereler, tüm başlıkları kapsayacak şekilde yürütülecek ve “Her şey kararlaştırılana kadar hiçbir şey kararlaştırılmış sayılmayacaktır”. Tüm konular birbirine bağlıdır ve eşit önemdedir.

8. Varılacak kapsamlı çözüm, eş zamanlı ve ayrı ayrı yapılacak referandumlarla, her iki toplumun onayına sunulacaktır"